Μία από τις συχνότερες ανησυχίες των γονέων είναι το πώς θα μεγαλώσουμε παιδιά με αυτοπεποίθηση και δυναμικό χαρακτήρα, που θα έχουν εμπιστοσύνη στον εαυτό και τις δυνατότητές τους. Είναι αυτό, άραγε, κάτι με το οποίο γεννιέται ένα παιδί ή κατακτάται στην πορεία της ζωής του;
Τα παιδιά γεννιούνται έχοντας στο DNA τους διάφορα χαρακτηριστικά, τα οποία όμως αναπτύσσονται ή όχι περαιτέρω σύμφωνα με τα ερεθίσματα που λαμβάνει το κάθε παιδί από το περιβάλλον στο οποίο μεγαλώνει.
Έτσι, ένα παιδί με περισσευούμενη ενέργεια θα γίνει χαρούμενο, όταν οι άνθρωποι του περιβάλλοντός του του δίνουν ευκαιρίες να εκτονώσει την ενέργεια που έχει μέσα του και δεν το καταπιέζουν να ηρεμήσει ή να μην είναι τόσο ενεργητικό και υπερκινητικό. Στην περίπτωση των συνεχών κατακρίσεων και μαλωμάτων, το παιδί θα οδηγηθεί στην καταπίεση των συναισθημάτων του κι έτσι θα θεωρήσει ότι κάτι δεν κάνει καλά. Αυτό το αίσθημα με τη σειρά του θα επιφέρει αρνητικές σκέψεις για τον εαυτό και τον χαρακτήρα του και το παιδί θα οδηγηθεί σε αισθήματα κατωτερότητας, κάτι εκ διαμέτρου αντίθετο με την αυτοεκτίμηση που επιθυμούμε ως γονείς να έχει.
Τα ψυχικά χαρακτηριστικά ενός παιδιού υπάρχουν μέσα του από τη στιγμή της γέννησής του, όπως ακριβώς ισχύει και με τα σωματικά χαρακτηριστικά του. Το αν θα αναδειχθούν ή θα καταπιεστούν είναι έργο του περιβάλλοντος, στο οποίο μεγαλώνει το παιδί. Υπάρχουν, όμως, και χαρακτηριστικά επίκτητα όπως η ντροπή ή η ανασφάλεια, με το οποία δε γεννιέται ένα παιδί, αλλά μπορεί να τα αποκτήσει εξ αιτίας των συνεχών επικρίσεων που δέχεται από τους γύρω του. Τέτοια αρνητικά συναισθήματα είναι στη διάθεση των γονιών – και του ευρύτερου οικογενειακού περιβάλλοντος – αν θα τα καλλιεργήσουν στα παιδιά τους, μέσω της δικής τους συμπεριφοράς.
Υπάρχουν τρόποι με τους οποίους μπορούμε να ενισχύσουμε την αυτοπεποίθηση ενός παιδιού και να περιορίσουμε αισθήματα κατωτερότητας. Αρχικά, επιβάλλεται να ξεκινήσουμε από τον ίδιο μας τον εαυτό και τις σχέσεις μας με τους ανθρώπους γύρω μας (σύντροφο, συναδέλφους, φίλους, γονείς). Οφείλουμε να παρατηρήσουμε τις αντιδράσεις μας σε σχέση με τους άλλους και τον τρόπο με τον οποίο θέτουμε τα όρια, τα οποία επιθυμούμε οι άλλοι να σέβονται και να μην ξεπερνούν σε σχέση με εμάς. Επίσης, παρατηρούμε τον τρόπο αντιμετώπισής μας σε τυχόν αγενείς ή ευγενείς συμπεριφορές που δεχόμαστε. Όλα αυτά, είναι μαθήματα που λαμβάνουμε πρώτα για εμάς τους ίδιους και έπειτα για το πώς θα αποφύγουμε ή θα προσπαθήσουμε να τα μεταδώσουμε στα παιδιά μας.
Επιπλέον, αν θέλουμε να μεγαλώσουμε ένα παιδί με αυτοπεποίθηση, οφείλουμε να του δίνουμε συνεχώς την ευκαιρία να αναλαμβάνει ευθύνες – ανάλογες της ηλικίας του πάντα – ώστε να αισθανθεί την ικανοποίηση ότι έχει καταφέρει να φανεί υπεύθυνο σε αυτό το οποίο ανέλαβε να φέρει εις πέρας.
Κάτι ακόμα που θα ενισχύσει την αυτοεκτίμηση των παιδιών μας, είναι ο διαχωρισμός των γονέων ανάμεσα στο παιδί και τις πράξεις του. Είναι φυσικό, ένα παιδί να παρουσιάσει παραβατικές συμπεριφορές ή αποτυχίες σε διάφορα στάδια της ζωής του. Ο γονιός έχει χρέος να διαχωρίσει μια μεμονωμένη πράξη ή σειρά πράξεων από τον γενικότερο χαρακτήρα του παιδιού και να φροντίσει να μην υπερθεματίσει τυχόν αποτυχίες αλλά να ενισχύσει τη θέληση του παιδιού στην προσπάθεια για διόρθωσή τους. Η θετική στάση και ενθάρρυνση – και όχι η κριτική – απέναντι στα παιδιά μας, τα εφοδιάζει με αυτοπεποίθηση, καθώς βλέπουν ότι άτομα μεγαλύτερης ηλικίας τα εμπιστεύονται και έτσι κατ’ επέκταση εμπιστεύονται και τα ίδια τον εαυτό τους.
Ας ξεκινήσουμε τη δουλειά, λοιπόν, εμείς οι ενήλικες πρώτα από μέσα μας, για να καταφέρουμε να ενισχύσουμε στην πορεία και την αυτοεκτίμηση των παιδιών μας!
Επιμέλεια Κειμένου: Πιντή Νικολέτα
